سرویس اقتصاد مشرق - برخی نامزدهای انتخاباتی بیان کردند که یارانه اقشار ضعیف جامعه را افزایش می‌دهند. نمایندگان دولت در انتخابات ریاست‌جمهوری مدعی شدند این وعده غیرعملی می‌باشد؛ همچنین یارانه کمکی مانند علی لاریجانی و هاشمی‌طبا نیز در کمبود بودجه برای تحقق اینگونه وعده‌ها هشدار دادند. در این یادداشت قصد نداریم که به چگونگی توزیع یارانه‌ها و بهترین روش توزع پرداخته شود؛ بلکه به دنبال پاسخ این سؤال هستیم که درآمد دولت حاصل از آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی به چه میزان است و چقدر یارانه نقدی به مردم می‌دهد.

دولت به ۷۵ میلیون نفر به صورت ماهانه ۴۵۵۰۰ تومان یارانه نقدی می‌دهد که ۴ هزار تومان آن از محل درآمدهای حاصل از گران کردن نان است؛ پس دولت ماهیانه ۴۱۵۰۰ تومان یارانه نقدی از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی یارانه نقدی به مردم می‌دهد. در سال کل یارانه نقدی که از این محل پرداخت می‌شود ۳۷ هزار میلیارد تومان خواهد شد.

حال بررسی کنیم درآمدهای دولت از محل گران کردن حامل‌های انرژی به چه میزان است. با توجه به اینکه آخرین سالی که ترازنامه انرژی منتشر شده است ترازنامه سال ۹۳ است، فرض گرفته شده است که مصرف انرژی مانند سال ۹۳ است که انتظار داریم کمی بیش از این مقدار باشد. ۲۵۳۳۸ میلیون لیتر مصرف می‌شود که قیمت آن از ۱۰۰ تومان به ۱۰۰۰ تومان افزایش داشته است؛ ۳۷۰۴۴ میلیون لیتر گازوئیل مصرف سالانه کشور است که از ۱۶.۵ تومان به ۳۵۰ تومان افزایش یافته است؛ ۱۷۴۹۳ میلیون لیتر نفت کوره نیز از ۹.۴۵ به ۳۰۰ تومان افزایش داشت. نفت سفید نیز با مصرف ۳۶۲۶ از ۱۶.۵ به ۱۵۰ تومان رسید. ۲۰۵۹ هزار تن گاز مایع نیز از ۵.۷۲ به ۲۳۰ به ازای هر کیلو افزایش داشت. ۱۷۲ میلیارد متر مکعب نیز از ۱۰.۴۵ به ۱۵۰ تومان به ازای هر مترمکعب رسید؛ ۲۲۰ تراوات ساعت نیز از ۱۶.۵ به ۶۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت افزایش یافت. در مجموع درآمد حاصل از گران کردن قیمت حامل‌های انرژی حداقل ۷۵ هزار میلیارد تومان است. البته بیش از این حد هست زیرا برخی حامل‌ها چند قیمت دارند و درآمد حاصل از آزادسازی قیمت‌ها بیش از ۷۵ هزار میلیارد تومان است و تنها نیمی از آن که ۳۸ هزار میلیارد تومان است به مردم به صورت نقدی پرداخت شده است.

اگر درآمد خالص صادرات فرآورده‌های نفتی و خالص صادرات برق را هم به این عدد اضافه کنیم، درآمد دولت بیش از ۸۶ هزار میلیارد تومان بوده است!

همچنین بودجه سازمان بیمه سلامت ایرانیان نیز ۱۵ هزار میلیارد تومان است که با لحاظ آن، دولت باید پاسخ دهد که با ۲۲ هزار میلیارد تومان از درآمد هدفمندی چکار کرده است؟ پس اولاً دولت بیش از پرداخت‌هایش بابت یارانه نقدی و هزینه طرح بیمه سلامت درآمد کسب کرده است و ادعای غیرقابل پرداخت بودن یارانه نقدی اشتباه است. ثانیاً باید مشخص نماید با بقیه درآمدچکار کرده است؟

چگونه دولتی که تنها ۳۷ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت می‌کند، ادعا می‌نماید که شب پرداخت یارانه مردم، شب عزای دولت است؟ چگونه رئیس مجلس به جای دفاع از حقوق مردم، نقش سخنگوی دولت را بازی می‌کند و از شفافیت درآمدهای حاصل از محل هدفمندی یارانه‌ها استقبال نمی‌کند؟ مگر برخی نمایندگان مجلس در یک سال گذشته این نکته را بازگو نکرده بودند؟ مگر درخواست نکردند که دولت در این باره شفاف‌سازی کند؟

بنابراین دولت یازدهم به جای بی‌اعتبار خواندن وعده دیگران اظهار کند که با این درآمدها چه کرده است و چه حاصلی برای مردم داشته است؛ همچنین بیان کند چرا با این درآمدها همیشه به مردم حس ناامیدی القا می‌کرد و مردم را از وضعیت درآمدهای دولت می‌ترساند.

در سال ۹۱ و ۹۲ به طور متوسط ۲۷ درصد از هزینه خانوارها به بخش خوراک اختصاص می‌یافت ولی در سال ۹۴ که آخرین سالی که آمارهای آن در دسترس است، هزینه خوارک خانوارها به ۲۴ درصد از سهم کل هزینه‌ها رسیده است؛ آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد سفره‌ مردم کوچک‌تر شده است و مردم مواد خوراکی کمتری هر سال نسبت به گذشته مصرف کردند.

با اینکه قرار بود با اجرای طرح سلامت از محل آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی، مردم هزینه کمتری برای بخش بهداشت و درمان بپردازند، ولی سهم هزینه بخش بهداشت و درمان در سال ۹۴ در سبد خانوارها نسبت به ابتدای دولت افزایش یافت و از ۵.۶ درصد به ۶ درصد رسید.

در سه ماهه اول سال ۹۵ که آخرین آمار ارائه شده توسط بانک مرکزی است، ۸۷ هزار واحد #مسکونی تکمیل شده در مناطق شهری در این دوره سه ماه بود، ولی در سه ماهه نخست سال ۹۲ و در همین زمان مشابه ۱۹۸ هزار واحد بوده است.

با وجود افزایش درآمد حاصل از آزادسازی قیمت انرژی به میزان بیش از سه برابر، ولی دولت روحانی با دیر پرداخت کردن چند روزه یارانه نقدی، یک ماه از یارانه نقدی مردم را در برخی سال‌ها پرداخت نکرد.